Kuşak ve Yol Girişimi, 10 yıl sonra dünyanın en önemli uluslararası projelerinden biri haline geldi. Dünyanın her yerinden ülkeler için birçok fırsat getirdi. Pakistan, Kuşak ve Yol Girişimi’nden yararlanan ve yararlanacak olan bu devletler arasındadır. Çeşitli projelerle Pakistan, Kuşak ve Yol Girişimi’nin ve Çin’in en önemli ortaklarından biri olmaya devam edecektir.
Bunların ışığında Kuşak ve Yol İnisiyatifi Ekonomi ve Kültür Derneği olarak, Ortak Geleceğe Sahip Bir Topluluk için Pakistan Araştırma Merkezi Müdürü Sn. Khalid Taimur Akram ile Kuşak ve Yol Girişimini ve projenin Pakistan’a sağladığı faydalar hakkında konuştuk.
1- Bu yıl Kuşak ve Yol Girişimi’nin 10. yıl dönümü kutlanacak. Son 10 yıla baktığınızda Projeyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kuşak ve Yol Girişimi, Çin tarafından 2013 yılında başlatılan devasa bir altyapı ve geliştirme projesidir. Girişim, Asya, Avrupa ve Afrika’yı bir karayolları, demiryolları, limanlar ve diğer altyapı projeleri ağı aracılığıyla birbirine bağlamayı amaçlamaktadır.
Girişim, ilk kez duyurulmasından bu yana, limanlar ve otoyollardan enerji santrallerine ve demiryollarına kadar dünya çapında çok sayıda projenin uygulanmasına tanık oldu. Kuşak ve Yol Girişimi’nin tam etkisini değerlendirmek için henüz çok erken olsa da bazı başarıların olduğu açıktır:
İlk olarak Kuşak ve Yol Girişimi, ülkeler arasındaki ulaşım altyapısının ve bağlantının iyileştirilmesine yardımcı olarak, malların ve insanların sınırlar ötesine taşınmasını kolaylaştırdı. Bu, bazı ülkelerde ticaretin artmasına ve ekonomik büyümeye yol açmıştır. Ayrıca projelerin uygulandığı ülkelerde birçok iş imkânı yaratmıştır. Örneğin, Kuşak ve Yol Girişimi Pakistan’da, yalnızca bir yılda 75.000’den fazla iş fırsatı yaratmıştır.
Öte yandan, enerji projelerinde de Kuşak ve Yol Girişimi’nin olumlu etkisini görebiliriz. Girişim, kömürle çalışan elektrik santralleri, hidroelektrik barajları ve güneş enerjisi projeleri dahil olmak üzere çeşitli enerji projelerini finanse etmiştir. Bu, bazı ülkelerde enerjiye erişimi artırmaya yardımcı olmuş ve fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltmıştır.
Girişim ayrıca, kendisine katılan ülkelerde yoksulluğun azaltılmasına yardımcı olmuştur. Bazı Kuşak ve Yol projeleri, gelişmekte olan ülkelerde yoksulluğu azaltmayı azaltmaktadır. Örneğin, Girişim, Sri Lanka’da, 600.000’den fazla insanın temiz suya erişimini iyileştirmeye yardımcı olan bir su tedarik projesini finanse etmiştir. Son olarak, ülkeler arasındaki kültürel alışverişi kolaylaştırmış ve farklı kültürler arasında anlayış ve işbirliğini geliştirmeye yardımcı olmuştur.
Her ne kadar Kuşak ve Yol Girişimi eleştiri ve tartışmalarla karşı karşıya kalsa da başarıya doğru hızla ilerlemektedir.
2- Şimdiye kadar 150’den fazla ülke ve 32 uluslararası kuruluş Kuşak ve Yol Girişimi’nin parçası oldu. Pakistan da onlardan biridir. Pakistan’ın Kuşak ve Yol Girişimi’ne katılımını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Pakistan Kuşak ve Yol Girişimi’nin önemli bir katılımcısı olmuştur ve ülkenin Girişime katılımı önem arz etmiştir. Pakistan, Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru’nun (CPEC) inşası da dahil olmak üzere altyapı ve enerji projeleri için Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında Çin’den önemli miktarda fon almıştır.
Pakistan’ın Kuşak ve Yol Girişimi’ne katılımını değerlendirirken dikkate alınması gereken bazı faktörler vardır. Bunlardan biri gelişmiş altyapıdır. Girişim, Pakistan’ın özellikle ulaşım ve enerji sektörlerinde altyapısını geliştirmesine yardımcı olmuştur. CPEC’in inşası, ekonomik büyümeyi ve ticareti artırması beklenen yeni otoyolların, demiryollarının ve limanların gelişmesine yol açmıştır.
Diğeri istihdam yaratmasıdır. Kuşak ve Yol Girişimi Pakistan’da, özellikle inşaat sektöründe iş fırsatları yaratmıştır. CPEC’in tek başına ülkede 2 milyondan fazla iş yaratması beklenmektedir. Son olarak, Kuşak ve Yol Girişimi’nin artan yabancı yatırım, gelişmiş ticaret ve gelişmiş bölgesel bağlantı dahil olmak üzere Pakistan’a önemli ekonomik faydalar sağlama potansiyeline sahip olduğu açıkça görülmektedir.
Genel olarak, Pakistan’ın Girişime katılımı önemli faydalar sağlama potansiyeline sahip olsa da girişimle ilgili potansiyel zorlukları ve riskleri de dikkatlice değerlendirmek ve ele almak önemlidir.
3- Kuşak ve Yol Girişimi, Pakistan’ın ekonomik manzarasını değiştirmiştir. Ayrıca, Kuşak ve Yol Girişimi projeleri iş yaratma, geçim kaynaklarını iyileştirme ve yoksulluğu ortadan kaldırma yoluyla Pakistan halkına fayda sağlamıştır. Bu bize Kuşak ve Yol Girişimi’nin sadece ekonomik temelli bir girişim olmadığını gösteriyor. Bunun için yorumlarınız neler olur?
Kuşak ve Yol Girişimi, sizin de söylediğiniz gibi sadece ekonomik temelli bir girişim değildir. Girişimin birincil hedefi, ekonomik büyümeyi desteklemek için altyapıyı ve bağlantıyı iyileştirmek olsa da girişimin bunun da ötesinde sosyal ve gelişimsel etkileri de oldu.
Pakistan örneğinde, Kuşak ve Yol projeleri yalnızca istihdam yaratmakla ve geçim kaynaklarını iyileştirmekle kalmadı, aynı zamanda yoksulluğun azaltılmasına ve insani gelişmeye de katkıda bulundu. Örneğin, CPEC’in inşası bazı bölgelerde elektrik ve temiz suya erişimin iyileştirilmesine yardımcı oldu. Ayrıca, Gwadar Limanı’nın geliştirilmesinin ticaret ve ekonomik büyüme için yeni fırsatlar yaratması beklenmektedir.
Ayrıca Kuşak ve Yol Girişimi, farklı kültürler ve bölgeler arasında daha fazla anlayış ve işbirliğini teşvik ederek, katılımcı ülkeler arasında kültürel ve kişiler arası alışverişi kolaylaştırmıştır.
Bu nedenle girişim, katılımcı ülkelere önemli faydalar sağlama potansiyeline sahiptir; zorlukların üstesinden gelinmesini ve Kuşak ve Yol Girişimi’nin tüm paydaşlara fayda sağlayan sürdürülebilir ve sorumlu bir şekilde uygulanmasını sağlar.
4- Kuşak ve Yol Girişimi’nin en önemli projelerinden biri de Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC). Bu projenin ülkenize faydaları hakkında ne düşünüyorsunuz? Ayrıca bu iki ülke için başka hangi projeler önemli olabilir?
CPEC, Çin’in batı bölgesini Pakistan’ın güney limanı Gwadar’a bağlamayı amaçlayan Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki büyük bir altyapı ve geliştirme projesidir. Proje, diğer şeylerin yanı sıra otoyolların, demiryollarının ve enerji altyapısının inşasını içermektedir. CPEC’in Pakistan için bazı faydalarından daha önce bahsetmiştim.
Ayrıca, Çin ile Pakistan arasındaki diğer potansiyel projeler, örneğin, tarımsal faydaları içerebilir. Pakistan bir tarım ülkesidir ve Çin, önemli bir tarım ürünleri ithalatçısıdır. Bu nedenle, ortak girişimler ve teknoloji transferleri dahil olmak üzere tarım sektöründe artan işbirliği potansiyeli bulunmaktadır.
Bununla birlikte, eğitim ve insan kaynakları gelişimi için fırsatlar bulunmaktadır. İnsan kaynaklarının geliştirilmesine ve insanlar arası bağların güçlendirilmesine yardımcı olabilecek ortak araştırma ve değişim programları da dahil olmak üzere eğitim sektöründe Çin ve Pakistan arasında artan işbirliği potansiyeli vardır.
Son olarak, turizm için potansiyellerden de bahsetmek gerekmektedir Pakistan, zengin bir kültürel mirasa ve doğal güzelliğe sahiptir. Bu kapsamda kültürel alışverişi ve ekonomik büyümeyi teşvik etmeye yardımcı olabilecek Çin’den artan turizm potansiyeli vardır.
Genel olarak hem CPEC kapsamında hem de farklı sektörlerdeki diğer projeler aracılığıyla Çin ve Pakistan arasında artan işbirliği için önemli bir potansiyel bulunmaktadır.
5- Küresel ekonomik durum göz önüne alındığında Kuşak ve Yol Girişimi’nin gelecekteki rolüne ve tabii ki Pakistan-Çin ilişkilerine dair neler söylenebilir?
Kuşak ve Yol Girişimi ve Pakistan-Çin ilişkilerinin gelecekteki rolü, küresel ekonomik eğilimler ve bölgedeki jeopolitik manzara dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlı olacaktır.
Zorluklara ve eleştirilere rağmen Kuşak ve Yol Girişimi, katılımcı ülkelerde bağlantıyı ve ekonomik büyümeyi teşvik etmede önemli bir rol oynamaya devam edecek gibi görünüyor. COVID-19 salgını, küresel ekonomide önemli aksamalara neden oldu, ancak aynı zamanda altyapı geliştirme ve uluslararası işbirliğinin önemini de vurguladı. Bu nedenle, ülkeler ekonomilerini toparlamaya ve yeniden inşa etmeye çalışırken, Kuşak ve Yol Girişimi pandemi sonrası dünyada daha da önemli hale gelebilir.
Pakistan-Çin ilişkileri için, CPEC ve Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki diğer projeler, muhtemelen ana odak noktaları olmaya devam edecek. Bu projeler, Pakistan ekonomisine önemli ölçüde fayda sağlama ve bölgesel bağlantıya katkıda bulunma potansiyeline sahiptir. Bununla birlikte, zorlukların üstesinden gelmek de önemlidir. Ayrıca Çin ve Pakistan, özellikle ticaret, yatırım ve güvenlik işbirliği gibi alanlarda ekonomik ve stratejik bağlarını derinleştirmeye devam edebilir. Her iki ülke de ilişkilerini daha da güçlendirme taahhüdünü ifade etmiştir. Bu da farklı sektörlerde işbirliği ve ortaklık için yeni fırsatlara yol açabilir.
Kuşak ve Yol Girişimi ve Pakistan-Çin ilişkilerinin geleceği, jeopolitik gelişmeler, ekonomik eğilimler ve iç politikalar dahil olmak üzere bir dizi faktöre bağlı olacaktır. Bununla birlikte, Çin ile Pakistan arasında, hem iki ülke adına ve hem de daha geniş bölge için önemli faydalar sağlayabilecek sürekli işbirliği ve ortaklık potansiyeli bulunmaktadır.
Khalid Taimu Akram
