Afganistan, Güney Asya’da bulunan ve bu bölgenin Orta Asya’yla bağlantısını sağlayan bir ülke olmakla birlikte Pakistan, İran, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Çin gibi ülkelerle sınırdaştır. Ülke, 1979 yılındaki Sovyet işgalinden beri işgaller, iç savaş, terörizm ve çatışmalara tanıklık etmektedir. Bu süreçte terörle mücadele iddiası çerçevesinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve müttefikleri de 11 Eylül 2001 tarihli saldırıların ardından “Önleyici Müdahale Doktrini” kapsamında Afganistan’ı işgal etmiştir. ABD ve müttefiklerinin çekildiği 31 Ağustos 2021 tarihinden sonra başlayan ikinci Taliban döneminde ise Afganistan’ı tecrit etmeye dönük politikalar uygulanmaktadır.
Bu ortamda Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nin Afganistan’ın ekonomik gelişimi ve altyapısı için kritik fırsatlar barındırdığı ifade edilebilir. Üstelik Afganistan, söz konusu girişimde stratejik öneme sahip bir aktör olarak dikkat çekmektedir.
Bilindiği üzere, enerji kaynakları ve ekonomik işbirliği bakımından Afganistan, Orta Asya’nın zengin doğalgaz ve petrol yataklarına yakındır. Ayrıca kömür, demir, bakır, altın ve lityum gibi mineraller açısından potansiyel zenginliklerine sahip bir ülkedir. Çin, büyük bir enerji tüketicisi olduğu için Afganistan’ın sahip olduğu potansiyelden faydalanmak istemektedir. Bu bakımdan Kuşak ve Yol Girişimi, bu enerji kaynaklarının Çin’e ulaştırılmasını kolaylaştıracak altyapı bağlantılarının inşasını sağlayabilir. Bu da ülkenin bölgesel ve küresel ekonomiye katılımını teşvik edebilir.
Afganistan, uzun süredir iç savaş ve güvenlik sorunlarıyla mücadele etmekte ve bu yüzden de bölgesel istikrarsızlık ve güvenlik zorluklarıyla karşı karşıya kalmaktadır. Çin ise Afganistan’ın istikrarının sağlanmasının kendi güvenliği açısından mühim olduğunu düşünmektedir. Bölgesel ekonomik entegrasyon ve işbirliği sayesinde Kuşak ve Yol Girişimi Afganistan’da barış ve güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabilir. Zira mevzubahis girişim, Afganistan’ın komşularıyla olan sınır ticaretini kolaylaştıracak altyapı bağlantılarını yaratabilir.
Kuşak ve Yol Girişimi yeni demiryolu hatları, karayolları ve limanlar gibi ulaşım ve lojistik altyapı projeleriyle Afganistan’ı Orta Asya, Çin ve diğer bölgeler arasındaki ulaşım ağının bir parçası haline getirebilir. Bu sayesinde Afganistan, ekonomik entegrasyonunu ve ticaret potansiyelini arttırabilir. Bu da Afganistan’ın küresel tedarik zincirlerine erişiminin kolaylaşmasına kapı aralayabilir.
Neticede Kuşak ve Yol Girişimi, Afganistan’ın altyapı gelişimi, enerji kaynaklarının kullanımı, bölgesel istikrar ve ekonomik entegrasyon gibi alanlarda potansiyel faydalar sunmaktadır. Bu girişimin, Afganistan’ın ekonomik kalkınma ve bölgesel işbirliğine dahil olması ve dolayısıyla ülkedeki istikrarsızlıkların sona ermesi hususunda kritik olduğu öne sürülebilir. Bu yüzden de ilerleyen dönemde Afganistan’ın Kuşak ve Yol Girişimi’ne katılması hususundaki gelişmelerin hız kazanacağı öngörülebilir.